Συμβουλές για το Σωστό Κλάδεμα Καρποφόρων Δέντρων του Κήπου μας

Βρισκόμαστε στο τέλος ενός δύσκολου χειμώνα, με τις πρώτες ανοιξιάτικες μέρες να κάνουν δειλά δειλά την εμφάνισή τους. Τώρα είναι η πιο κατάλληλη ώρα να ασχοληθούμε με το κλάδεμα και τον καθαρισμό των καρποφόρων δέντρων του κήπου μας. Με τον όρο αυτόν, εννοούμε φυσικά λεμονιές, πορτοκαλιές, μηλιές, αχλαδιές, συκιές, βερικοκιές, ροδακινιές, κερασιές, ακόμα και ελιές που βρίσκονται στον κήπο μας. 

Όλα τα δέντρα αυτά είναι σαφές ότι διαφέρουν πάρα πολύ μεταξύ τους όσον αφορά τη φυσιολογία και τον τρόπο καρποφορίας. Κάποια είναι αειθαλή (π.χ. λεμονιές, ελιές), κάποια άλλα είναι φυλλοβόλα (π.χ. βερικοκιές, συκιές), ενώ καρποφορούν σε βλάστηση διαφορετικής ηλικίας το καθένα. Το κάθε δέντρο – όταν καλλιεργείται επαγγελματικά και σε μεγάλη κλίμακα – είναι αυτονόητο ότι έχει το δικό του εξειδικευμένο τρόπο κλαδέματος που έχει προκύψει από εμπειρία και έρευνες δεκαετιών, έτσι ώστε να συμβαδίζει με τις ανάγκες του καλλιεργητή και του μικροκλίματος της περιοχής. 

Παρόλα αυτά, όταν έχουμε μια ποικιλία τέτοιων δέντρων στον κήπο μας για οικιακή χρήση, ο στόχος που έχουμε για όλα αυτά τα δέντρα είναι κοινός: Να βλέπουμε τα δέντρα μας υγιή, χωρίς ασθένειες και να παράγουν μια λογική (για οικιακή πάντα χρήση) ποσότητα καρπών την οποία μπορούμε να συλλέξουμε εύκολα, αν είναι δυνατόν από το έδαφος ή στη χειρότερη περίπτωση όντας ανεβασμένοι σε μια μικρή σκάλα. 

Δεν έχει νόημα να βλέπουμε τα δέντρα μας να ανεβαίνουν 5 μέτρα σε ύψος, καθώς τότε αφενός υπάρχει ο κίνδυνος να μπλεχτούν σε καλώδια της ΔΕΗ ή σε άλλα δέντρα, αφετέρου κανείς δε μπορεί να συλλέξει τόσο ψηλά τους καρπούς, οι οποίοι πέφτουν στο έδαφος ή πάνω σε αυτοκίνητα, σαπίζουν και δημιουργούν βρωμιά και δυσοσμία (πολύ συχνό φαινόμενο ειδικά για τις συκιές το καλοκαίρι). Εννοείται βέβαια ότι οι καρποί για να δημιουργηθούν σε πολύ ψηλούς βραχίονες έχουν καταναλώσει χυμούς του δέντρου και θρεπτικά συστατικά, τα οποία θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν έτσι ώστε να πάρουμε την παραγωγή μας πιο χαμηλά και να τη συλλέξουμε πολύ πιο εύκολα. 

Στην πρώτη φωτογραφία βλέπουμε μια συκιά, της οποίας μπορούμε να συγκομίσουμε όλους τους καρπούς από το έδαφος. Το εσωτερικό της είναι διαμορφωμένο με τέτοιο τρόπο, ώστε ακόμα και το καλοκαίρι που θα είναι γεμάτη φύλλα, να εκτίθεται στον ήλιο και τον αέρα, κάτι που εξασφαλίζει υγεία και ισορροπημένη καρποφορία για το δέντρο. Αντιθέτως, στη δεύτερη φωτογραφία βλέπουμε μια ανεξέλεγκτη συκιά, η οποία έχει φτάσει σε ύψος τα 5 μέτρα, και είναι τόσο πυκνή στο εσωτερικό της, που ακόμα και αν ανέβουμε με γερανό, δε θα μπορέσουμε να συγκομίσουμε ούτε το 20% των καρπών. Η διατήρηση του δέντρου σε ύψος έως 2,5 μέτρα είναι λοιπόν ένας βασικός παράγοντας όταν κλαδεύουμε τα δέντρα του κήπου μας. Αν από την άλλη ενδιαφερόμαστε για ψηλά δέντρα που δημιουργούν μεγάλη σκιά, σίγουρα υπάρχουν άλλες καλύτερες επιλογές και όχι καρποφόρα δέντρα. 

Συνεπώς, παρόλο που στις επαγγελματικές καλλιέργειες διαφέρει ο χρόνος αλλά και ο τρόπος κλαδέματος, για τα καρποφόρα δέντρα του κήπου μας, μπορούμε να πούμε με ασφάλεια ότι το μυστικό για να έχουμε τα δικά μας καρποφόρα δέντρα υγιή, όμορφα και παραγωγικά είναι να κάνουμε το κλάδεμα μια φορά τον χρόνο, περίπου δύο εβδομάδες μετά τον τελευταίο παγετό, κάτι που θα εξασφαλίσει την υγεία του δέντρου (επαρκής φωτισμός και αερισμός), αλλά και τη διατήρηση του ύψους και του σχήματος στα επιθυμητά επίπεδα.   

Τι πρέπει να έχουμε υπόψιν μας:

• Καθαρισμός Λαίμαργων από τη βάση. Οι λαίμαργοι από τη βάση είναι κατά 99,99% πηγή προβλημάτων και πρέπει να αφαιρούνται άμεσα με μικρό ψαλίδι ή πριόνι χειρός, και όχι αλυσοπρίονο, καθώς με μια λάθος κίνηση μπορεί να τραυματίσουμε τον κορμό του δέντρου.

Για όλα σχεδόν τα δέντρα του κήπου μας είναι καλό να επιλέξουμε το σχήμα του ανοικτού κυπέλλου. Το δέντρο μας μετά το κλάδεμα ή καθαρισμό πρέπει να μοιάζει με ένα άδειο ποτήρι κρασί. Με το σχηματισμό αυτό μπορεί να εισχωρήσει ο ήλιος και ο αέρας στο εσωτερικό του δέντρου, ενώ όπως είπαμε θα μπορέσουμε να ελέγξουμε το μέγεθος του.

• Πρέπει να αφαιρέσουμε άμεσα κλάδους που διασταυρώνονται.
• Αφαιρούμε άμεσα ξηρούς κλάδους, κλάδους που έχουν σπάσει υπό το βάρος του φορτίου, καθώς και κλάδους που έχουν γυρίσει και κοιτούν το έδαφος. 

• Αφαιρούμε άμεσα κλάδους που μεγαλώνουν προς το εσωτερικό του δέντρου. 
• Αφαιρούμε τους περισσότερους από τους λαίμαργους που φύονται εντελώς κατακόρυφα. Αν αφήσουμε αυτούς εδώ τους δύο λαίμαργους στη βερικοκιά, θα τραβήξουν πάρα πολλούς χυμούς του δέντρου και θα αρχίσουν να μεγαλώνουν σχεδόν κάθετα προς τα πάνω, κάτι που θα αποβεί εις βάρος του σκελετού του δέντρου αλλά και της καρποφορίας. Ιδανικά όμως, δεν πρέπει να αφαιρεθούν όλοι, καθώς τότε το δέντρο θα κοιτάξει να τους ξαναδημιουργήσει άμεσα. Το καλύτερο είναι να διαλέξουμε κάποιους με ελαφρά κλίση προς το πλάι έτσι ώστε να αποτελέσουν καρποφόρους βραχίονες στη συνέχεια.  

• Καλό είναι να γνωρίζουμε ότι αν αφαιρέσουμε πάνω από το 30% του φυλλώματος για τα αειθαλή (λεμονιά, ελιά), τότε το δέντρο κινδυνεύει να σοκαριστεί και να αργήσει πολύ να μπει στην καρποφορία. Παρόλα αυτά, αρκετοί είναι αυτοί που το προτιμούν ειδικά στα εσπεριδοειδή, καθώς σε μια συνεδρία έχουν τελειώσει με το δέντρο, και το αφήνουν χωρίς περιττό ξύλο να ξεκινήσει σιγά σιγά την ανάπτυξή του. 
• Τέλος, κορυφορολούμε τους περισσότερους βλαστούς, δηλαδή μειώνουμε το μήκος τους κατά 20% περίπου, έτσι ώστε να περιορίσουμε την κυριαρχία κορυφής και να ενθαρρύνουμε την πλευρική καρποφορία. Με το κορυφολόγημα δίνουμε σήμα στους χυμούς να ξεκινήσουν και να δώσουν το έναυσμα για δημιουργία καρποφόρων οφθαλμών. 

Συγκεντρώνοντας όλα αυτά τα στοιχεία, πάμε να δούμε ένα παράδειγμα λεμονιάς η οποία δεν έχει κλαδευτεί καθόλου για 5 χρόνια, με αποτέλεσμα να έχει ψηλώσει 4-5 μέτρα σε ύψος, να έχει δημιουργηθεί αποπνικτική ατμόσφαιρα στο εσωτερικό της, ενώ όπως βλέπουμε ποδιές φορτωμένες με καρπό σχεδόν αγγίζουν το έδαφος. Όλα αυτά είναι οι τέλειες συνθήκες για την ανάπτυξη ασθενειών, ενώ όπως βλέπουμε το δέντρο έχει ξεφύγει εντελώς σε μέγεθος, κοντεύει να ρίξει την περίφραξη και έχει “καβαλήσει” μια διπλανή βερικοκιά, κάτι που θα δυσκολέψει πολύ την ανάπτυξη και τη συγκομιδή των καρπών και των δύο δέντρων. 

Ξεκινάμε με την αφαίρεση των βραχιόνων που αναπτύσσονται κάθετα εντελώς και είναι τελικά οι πιο ψηλοί βραχίονες και αυτοί που δίνουν το τελικό ύψος του δέντρου. Συνεχίζουμε αφαιρώντας ξερούς βλαστούς, καθώς και βλαστούς που διασταυρώνονται. Αφαιρούμε επίσης ποδιές που κοντεύουν να αγγίξουν το έδαφος. Στη συνέχεια, αφαιρούμε άμεσα ξηρούς κλάδους, κλάδους που έχουν σπάσει υπό το βάρος του φορτίου, καθώς και κλάδους που έχουν γυρίσει και κοιτούν το έδαφος. 

Τέλος, είναι εμφανές ότι το δέντρο θέλει καθάρισμα και από έναν κισσό ο οποίος έχει τυλίξει τον κορμό του. Τελικά καταφέραμε να “μαζέψουμε” το δέντρο. Από εκεί που είχε ύψος πάνω από 4,5 μέτρα, τώρα έχει σχεδόν 3 μέτρα, ενώ του χρόνου θα το κατεβάσουμε και άλλο. Το εσωτερικό του δέντρου άνοιξε, με αποτέλεσμα ο ήλιος και ο αέρας να διέρχονται άνετα. 

Όσον αφορά τα εργαλεία μας κατά την προσπάθεια αυτή κλαδέματος των δέντρων του κήπου μας, εκτός από το πριόνι χειρός, μία άριστη επιλογή είναι το ηλεκτρικό αλυσοπρίονο. Δεδομένου ότι στον κήπο μας μπορούμε να τραβήξουμε ρεύμα με μια μπαλαντέζα, δεν υπάρχει λόγος να έχουμε το θόρυβο και το καυσαέριο ενός βενζινοκίνητου αλυσοπρίονου. Το ηλεκτρικό αλυσοπρίονο MSE 190 C-B είναι κατάλληλο για την κοπή κλαδιών με βελτιωμένη απόδοση κοπής. Έχει άριστη εργονομία για απλή και ξεκούραστη εργασία, φρένο αλυσίδας QuickStop Super που ακινητοποιεί την αλυσίδα κατά την απελευθέρωση της πίσω χειρολαβής, μαλακή λαβή για καλό κράτημα και ευχάριστη εργασία.

Ακόμη, δεν ξεχνάμε ποτέ τα μέτρα ατομικής προστασίας, καθώς έχει καταγραφεί ένας μεγάλος αριθμός ατυχημάτων κατά το κλάδεμα των δέντρων του κήπου. Δεν ξεχνάμε ποτέ να φοράμε γυαλιά ασφαλείας, καθώς -κατά την περίοδο κλαδέματος- είναι συχνό φαινόμενο να προσέρχονται στις Οφθαλμολογικές Κλινικές της χώρας αρκετοί άνθρωποι με κάθε λογής θραύσματα στα μάτια. Η εταιρεία STIHL διαθέτει την σειρά προστατευτικών γυαλιών Contast σε κίτρινο χρώμα. Τα γυαλιά αυτά παρέχουν βελτιωμένες συνθήκες ορατότητας χάρη στο κίτρινο χρώμα που αυξάνει την αντίθεση στη φωτεινότητα. Οι χρωματιστοί φακοί δεν θαμπώνουν, δεν χαράσσονται και είναι εφοδιασμένοι με πλαϊνά προστατευτικά, ενώ τα άκρα των βραχιόνων είναι επενδυμένα. Επίσης, προσφέρουν 100% προστασία από την υπεριώδη ακτινοβολία. Τέλος, πάντα κατά το κλάδεμα θυμόμαστε να φοράμε καλής ποιότητας γάντια, τα οποία μας προστατεύουν από αγκάθια και θραύσματα. 

Πηγή: Wikifarmer.com/el