Πώς να φτιάξετε ένα φωτεινό φυτοφράχτη

Όπως η πικροδάφνη, η αγγελική και ο πυράκανθος, έτσι και η φωτίνια είναι ακόμη ένα φυτό το οποίο συναντάμε πάρα πολύ συχνά εντός αλλά και εκτός του αστικού ιστού της χώρας μας. Πρόκειται για ένα ταχείας ανάπτυξης αειθαλές φυτό με μεγάλη ανθεκτικότητα και πολύ πυκνό φύλλωμα, που είναι αδιαπέραστο στην όραση. Ανέχεται σχετικά άγονα εδάφη, ενώ αντέχει το κρύο και τους ισχυρούς ανέμους. 

Είναι πολύ συνηθισμένο φυτό για μπορντούρα, εξαιτίας του πολύ πυκνού φυλλώματος. Η ιδιαιτερότητα της φωτίνιας σε σχέση με τα υπόλοιπα φυτά που χρησιμοποιούνται ως φράχτες είναι το κόκκινο φύλλωμά της. Η νέα βλάστηση της φωτίνιας την άνοιξη έχει ένα χαρακτηριστικό κόκκινο χρώμα, το οποίο πραγματικά προσδίδει μια πολύ ωραία αίσθηση. Μετά από μερικές εβδομάδες, τα κόκκινα φύλλα σταδιακά θα αποκτήσουν πράσινο χρώμα, όμως με το κατάλληλο κλάδεμα μπορούν να εκπτύσσονται νέα κόκκινα φύλλα σχεδόν καθ όλη τη σεζόν, και όλη αυτή η διχρωμία είναι πάρα πολύ ευχάριστη. Συναντάμε τη φωτίνια σε διαχωριστικά πεζοδρομίων, ως ψηλό φυτοφράχτη σε μονοκατοικίες, ως χαμηλό διακοσμητικό φυτοφράχτη – χώρισμα σε επαγγελματικούς χώρους, αλλά και μεμονωμένα φυτεμένο σε μικρούς ή μεγάλους κήπους για καλλωπιστική χρήση. Τη βλέπουμε επίσης πολύ συχνά σε πάρκα και πλατείες, ενώ κάλλιστα μπορεί να διαμορφωθεί σε δέντρο, όπως ακριβώς η πικροδάφνη και η αγγελική. 

Η φωτίνια λοιπόν είναι ένας αειθαλής καλλωπιστικός θάμνος με πάρα πολλές χρήσεις. Η επιστημονική ονομασία της φωτίνιας είναι Photinia x fraseri. Πρόκειται για υβρίδιο που προέκυψε από διασταύρωση μεταξύ των P. glabra (Γιαπωνέζικη φωτίνια) and P. serratifolia (Κινέζικη φωτίνια)

Το ύψος του φυτού αυτού μπορεί να ξεπεράσει και τα 4-5 μέτρα, ενώ το πλάτος του μπορεί να ξεπεράσει τα 3 μέτρα. Υπάρχει και νάνα φωτίνια που είναι κατάλληλη για πιο χαμηλές διαμορφώσεις και το ύψος που μπορεί να φτάσει είναι μικρότερο. Η οικογένεια της φωτίνιας είναι αυτή της τριανταφυλλιάς, δηλαδή η Rosaceae.  

Το φυτό κατάγεται λοιπόν από την Άπω Ανατολή, όμως στη χώρα μας έχει προσαρμοστεί άψογα. Τα φύλλα του είναι ελαφρώς πριονωτά. Τα φυτά ανθίζουν την άνοιξη, κάνοντας άσπρα άνθη. Το φυτό μπορεί αν βρει τις κατάλληλες συνθήκες να ζήσει για 25 χρόνια ή και περισσότερο. 

Ξεκινάμε με την αγορά του φυτού της φωτίνιας. Ακόμα και αν πρόκειται για ένα φυτό γρήγορης ανάπτυξης, εφόσον θέλουμε άμεσα να δημιουργήσουμε έναν πυκνό κόκκινο φυτοφράχτη, είναι καλό να πάρουμε ένα ώριμο φυτό 3-4 ετών, όπως αυτό που φαίνεται στη φωτογραφία. Αν προμηθευτούμε φυτά ενός έτους, θα καθυστερήσουμε αρκετά έως ότου ο φράχτης πυκνώσει και μεγαλώσει επαρκώς σε ύψος, έτσι ώστε να εμποδίζει τα αδιάκριτα βλέμματα και να μας παρέχει ιδιωτικότητα. Σε κάθε φυτώριο της χώρας μας λοιπόν μπορούμε να βρούμε ένα ώριμο φυτό φωτίνιας σε γλάστρα, με ύψος περίπου 120 εκατοστά και κόστος περίπου 15 ευρώ. Σε περίπτωση που θέλουμε να δημιουργήσουμε έναν πολύ πυκνό φυτοφράχτη, θα πρέπει να τοποθετήσουμε τα φυτά αυτά ανά 80 εκατοστά. Συνεπώς, αν ο φράχτης μας θέλουμε να έχει μήκος 4 μέτρα, θα πρέπει να αγοράσουμε πέντε τέτοια φυτά. 

Η φύτευση της φωτίνιας μπορεί να γίνει οποτεδήποτε από το Μάρτιο έως και το Νοέμβριο. Το φυτό δεν έχει ιδιαίτερες απαιτήσεις όσον αφορά το έδαφος. Προτιμά μεν καλά στραγγιζόμενο, αμμώδες ή αργιλώδες έδαφος με ελαφρώς αλκαλικό pH, όμως αναπτύσσεται σε όλους τους τύπους εδάφους εφόσον υπάρχει καλή αποστράγγιση. Διαλέγουμε μια θέση που λαμβάνει πλήρη ηλιοφάνεια για αρκετές ώρες την ημέρα. Παρόλα αυτά, το φυτό τα πάει καλά και σε μερική σκιά. Στη συνέχεια, σκάβουμε μια τρύπα περίπου διπλάσια από την μπάλα χώματος που βλέπουμε στη φωτογραφία παρακάτω και τοποθετούμε προσεκτικά το νεαρό θάμνο. Ακολούθως, καλύπτουμε με χώμα και τοποθετούμε στη βάση του θάμνου ένα στρώμα οργανικής ύλης (φύλλα τεμαχισμένα, πριονίδια κτλ). Το στρώμα αυτό της οργανικής ύλης εμποδίζει την ανάπτυξη των ζιζανίων, ενώ βοηθά στη συγκράτηση της απαιτούμενης υγρασίας και προστατεύει τις ρίζες το χειμώνα.

Όσον αφορά το πότισμα και τη λίπανση, οπωσδήποτε η φωτίνια είναι ελαφρώς πιο απαιτητική από την αγγελική, την πικροδάφνη και τον πυράκανθο. 

Την περίοδο από το φθινόπωρο έως την άνοιξη, εφόσον δεν έχουμε βροχοπτώσεις στην περιοχή μας, πρέπει να ελέγχουμε το έδαφος και αν είναι εντελώς ξηρό να προχωράμε σε ένα πότισμα περίπου ανά δέκα ημέρες. Κατά την περίοδο του καλοκαιριού, η φωτίνια οπωσδήποτε χρειάζεται πότισμα 2 ή και 3 φορές την εβδομάδα. Παρόλα αυτά, πρέπει να είμαστε προσεκτικοί και να μην κάνουμε υπερβολές. Είναι πιο πιθανό να χάσουμε ένα φυτό φωτίνιας από σήψη ρίζας λόγω μη καλής αποστράγγισης νερού, παρά από οποιοδήποτε άλλο λόγο. Επίσης, προσέχουμε να μη διαβρέχουμε το φύλλωμα της φωτίνιας, καθώς έτσι ευνοείται η ανάπτυξη μυκητιασικών λοιμώξεων. 

Όσον αφορά τη λίπανση, το πρώτο διάστημα μετά τη φύτευση, μπορούμε να ενισχύσουμε την προσπάθεια του νεαρού θάμνου να αναπτύξει ένα ισχυρό ριζικό σύστημα με την προσθήκη ενός ισορροπημένου λιπάσματος (π.χ. N-P-K 10-10-10). Για τους παρατηρητικούς της φωτογραφίας, αυτό έχει ήδη παρασχεθεί από το φυτώριο, καθώς οι μπλε κόκκοι του λιπάσματος είναι εμφανείς στη γλάστρα της φωτίνιας που προμηθευτήκαμε από το φυτώριο. Στη συνέχεια, κατά τη διάρκεια της άνοιξης κάθε χρόνο είναι καλό να προσθέτουμε κομπόστ στη βάση της ρίζας κάθε φυτού μας. Αυτό είναι εντελώς απαραίτητο αν το έδαφος μας είναι βαρύ πηλώδες. Μπορούμε επίσης να επαναλάβουμε την προσθήκη κοκκώδους ισορροπημένου λιπάσματος στην αρχή κάθε καλοκαιριού, προκειμένου να μεγιστοποιήσουμε το ρυθμό ανάπτυξης και να πάρουν έτσι τα φυτά πιο γρήγορα το σχήμα που θέλουμε. 

Κλάδεμα Φωτίνιας

Η φωτίνια χρειάζεται οπωσδήποτε κλάδεμα τουλάχιστον μία φορά το χρόνο, καλύτερα όμως να κλαδεύεται δύο φορές ετησίως. Το κλάδεμα για τη φωτίνια είναι απολύτως απαραίτητο για τρεις λόγους: Ο πρώτος λόγος είναι για να ενθαρρύνουμε το φυτό να αναπτυχθεί με τον τρόπο που θέλουμε και ταιριάζει στο τοπίο μας. Συνήθως η φωτίνια διαμορφώνεται από την αρχή έτσι ώστε εξελιχθεί σε ένα μικρό δέντρο, έναν θάμνο ή έναν φράχτη. Ο δεύτερος λόγος είναι για να αναζωογονήσουμε το φυτό και να το διατηρήσουμε εύρωστο, με νέα ανάπτυξη κόκκινου φυλλώματος. Ο τρίτος λόγος είναι φυσικά η διατήρηση της υγείας του φυτού μας και η πρόληψη μυκητιασικών ασθενειών. Το σωστό κλάδεμα της φωτίνιας θα αυξήσει την κυκλοφορία του αέρα και την πρόσβαση στο ηλιακό φως, το οποίο χρειάζεται το φυτό για φωτοσύνθεση.

Η φωτίνια είναι ένα φυτό πολύ επιδεκτικό στο κλάδεμα. Μπορούμε πραγματικά να του δώσουμε το σχήμα που θέλουμε, αρκεί να το έχουμε αποφασίσει εξαρχής και να επιμείνουμε στο σχέδιό μας. Γενικά το κυρίως κλάδεμα της φωτίνιας συμβαίνει την άνοιξη. Στις περισσότερες περιπτώσεις, κάνουμε ένα καλό κλάδεμα την άνοιξη και ένα κλάδεμα καθαρισμού το φθινόπωρο. Αρχικά την άνοιξη πρέπει να αφαιρέσουμε από τη βάση όλους τους ξερούς και ενδεχομένως άρρωστους βλαστούς, ή τους βλαστούς που έχουν εξασθενήσει από το χειμώνα. Στη συνέχεια, ακόμα και αν η πρόθεσή μας είναι να δημιουργήσουμε έναν πολύ πυκνό φράχτη, αδιαπέραστο στην όραση, πρέπει να προσέξουμε τον αερισμό στο εσωτερικό των φυτών, καθώς σε συνθήκες ασφυξίας θα έχουμε πολλά προβλήματα. Η φωτίνια υποφέρει συχνά από μυκητισιακές λοιμώξεις που ευνοούνται υπό συνθήκες ασφυξίας. Αφαιρούμε από τη βάση τους βλαστούς που διακλαδίζονται προς το εσωτερικό του φυτού, δημιουργώντας πρόβλημα. Στη συνέχεια, με ψαλίδια μπορντούρας, μπορούμε να δώσουμε ακριβώς το σχήμα που θέλουμε. Τα Ηλεκτρικά Ψαλίδια μπορντούρας STIHL εξασφαλίζουν γρήγορες και καθαρές κοπές, αθόρυβα και χωρίς κόπο. Το ισχυρό ηλεκτρικό ψαλίδι μπορντούρας HSE 71 διαθέτει κινητήρα 600 Watt χαμηλών δονήσεων για πιο χοντρά κλαδιά. Χαρακτηρίζεται από δυνατή κοπή, εργονομικό σχεδιασμό και απλό χειρισμό. Διαθέτει στρεφόμενη λαβή 5 θέσεων για ευελιξία και ευκολία κοπής, ενώ είναι διαθέσιμο σε δύο μήκη κοπής

Για να διαμορφώσουμε τη φωτίνια σε σχήμα δέντρου, πρέπει να επιλέξουμε ένα κεντρικό στέλεχος που θα γίνει ο κορμός, και να αφαιρέσουμε όλα τα άλλα. Αν τους επόμενους μήνες συνεχίσουμε να αφαιρούμε σχολαστικά όλα τα τυχόν ανταγωνιστικά στελέχη που προσπαθούν να εκπτυχθούν, το φυτό μας αρκετά γρήγορα θα πάρει μια μορφή μικρού δέντρου, το οποίο μπορεί στη συνέχεια να ψηλώσει αρκετά

Από την άλλη πλευρά, αν επιθυμούμε τη δημιουργία φράχτη, ένα συνηθισμένο πρόγραμμα κλαδέματος της φωτίνιας έχει ως εξής:

Τον πρώτο χρόνο μετά τη φύτευση του νεαρού θάμνου, κόβουμε με εργαλείο χειρός το 50% της νέας βλάστησης την άνοιξη. Δεν αφήνουμε τα φυτά να ψηλώσουν πάνω από 1,5 μέτρο, έτσι ώστε να αρχίζουν να πυκνώνουν από χαμηλά. Στη συνέχεια, από το δεύτερο χρόνο και μετά αφήνουμε ελεύθερα τα φυτά να ψηλώσουν (εφόσον στοχεύουμε σε ψηλό φράχτη), όμως κόβουμε προσεκτικά μέρος της πλευρικής βλάστησης, έτσι ώστε να επιτρέψουμε καλό αερισμό και καλή διείσδυση του ηλιακού φωτός στο εσωτερικό του φυτού. Σαν γενικό κανόνα, μπορούμε να αφήσουμε δύο κύριους βλαστούς να διακλαδίζονται από χαμηλά. Στη συνέχεια, τον τρίτο χρόνο, και καθώς το φυτό μας έχει πλέον ωριμάσει, αρχίζουμε να δίνουμε το τελικό σχήμα που θα έχει ο φράχτης μας, αφήνοντας μεγάλο μέρος της πλευρικής βλάστησης να δημιουργήσει το φράχτη σε πλάτος. Από το σημείο εκείνο και μετά, ουσιαστικά διατηρούμε το σχήμα αυτό με ψαλίδια μπορντούρας, προσέχοντας να απομακρύνουμε από τη βάση όλα τα ξερά και εξασθενημένα κλαδιά, έτσι ώστε να ενθαρρύνουμε το φυτό να δημιουργήσει νέα βλάστηση.

Πήγη: wikifarmer.gr/el